สัญญาคือข้อตกลงเป็นลายอักษรทางกฎหมายระหว่างนักลงทุนและผู้รับเหมา ซึ่งแสดงถึงความรับผิดชอบและอำนาจของแต่ละฝ่ายเมื่อเริ่มดำเนินโครงการ ในด้านการก่อสร้าง มีหลายวิธีในการจำแนกประเภทของสัญญา ขึ้นอยู่กับลักษณะของโครงการ รูปแบบของราคา หรือความสัมพันธ์ระหว่างคู่สัญญาในฐานะผู้รับเหมาทั่วไป ผู้รับเหมาหลัก หรือผู้รับเหมาช่วง…. บทความนี้วิเคราะห์ประเภทของสัญญาจ้างเหมางานก่อสร้างในเชิงลึก
ตามลักษณะโครงการ
สัญญาจ้างเหมาทั่วไปจำแนกตามลักษณะของโครงการได้แก่ 3 รูปแบบที่เจอมากที่สุด
– สัญญา ออกแบบ – ก่อสร้าง (สัญญา ผู้รับเหมา Design – Build): ผู้รับเหมาก่อสร้างทั่วไปมีหน้าที่รับผิดชอบตั้งแต่ขั้นตอนการออกแบบจนถึงขั้นตอนการก่อสร้างโครงการ
– สัญญาจ้างเหมาแบบ EPC (Engineering, Procurement and Construction): ผู้รับเหมาทั่วไปมีหน้าที่รับผิดชอบในการออกแบบ จัดหาจหน่ายอุปกรณ์เทคโนโลยี และก่อสร้างโครงการ
– สัญญาจ้างเหมาแบบเบ็ดเสร็จ (สัญญา Lump Sum Turnkey): ผู้รับเหมาก่อสร้างทั่วไปเข้าร่วมในโครงการตั้งแต่ขั้นตอนการสำรวจหน้างานจนถึงการออกแบบขั้นพื้นฐาน การออกแบบรายละเอียด ดำเนินงานก่อสร้าง ติดตั้งระบบเครื่องกลไฟฟ้า แม้กระทั่งการให้โซลูชันโรงงานที่ชาญฉลาด (Smart Factory) หากนักลงทุนต้องการ
สัญญาจ้างเหมาแบบเบ็ดเสร็จเป็นสัญญารูปแบบสำหรับนักลงทุนที่ไม่คอยมีประสบการณ์หรือเข้าสู่วงการก่อสร้างเป็นครั้งแรก สัญญารูปแบบนี้ช่วยลดแรงกดดันในการจัดการโครงการสำหรับนักลงทุน ซึ่งช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายในการบริหารจัดการและเวลาได้มาก แต่ยังคงมีการประเมินโดยภาพรวมตั้งแต่การออกแบบไปจนถึงวิธีการก่อสร้าง ต้นทุนโดยรวมของโครงการ
ตามรูปแบบราคาสัญญา
– สัญญาแพ็คเกจ: มูลค่าสัญญาไม่เปลี่ยนแปลงตลอดกระบวนการตั้งแต่ขั้นตอนการประมูล การปฏิบัติตามสัญญา จนถึงการส่งมอบปริมาณงานภายในขอบเขตของสัญญาที่เซ็นไว้
– สัญญาราคาต่อหน่วย: ใช้ในกรณีที่ขณะเซ็นสัญญาด้วยเหตุผลหลายประการทั้งสองฝ่ายยังไม่แน่ใจกับปริมาณงานของสัญญา ในขณะนั้นแต่ละรายการงานจะตกลงกันในราคาคงที่ มูลค่าที่นักลงทุนต้องจ่ายเท่ากับปริมาณงานคูณด้วยราคาต่อหน่วยที่ตกลงกันไว้ ยอมรับความเสี่ยงที่จะเกิดขึ้นเนื่องมาจากการปรับปริมาณงานระหว่างดำเนินการ
– สัญญาแบบสามารถปรับราคาต่อหน่วย: ในกรณีที่กำหนดต้นทุนชัดเจนไม่ได้เนื่องจากปัจจัยด้านตลาดที่ผันผวน ฯลฯ รูปแบบสัญญาสามารถปรับราคาต่อหน่วยเป็นทางเลือกที่เหมาะสมที่สุด มูลค่าสัญญาจะเท่ากับราคาต่อหน่วยที่ปรับปรุงตามข้อตกลงในสัญญาคูณด้วยปริมาณงาน
ด้วยสัญญาแพ็คเกจ นักลงทุนกำหนดต้นทุนให้กับผู้รับเหมา โดยไม่ต้องสนใจถึงปัญหาราคาที่ปรับเปลี่ยนในตลาดหรือปัญหาวัสดุการขาด/เกิน ผู้รับเหมาก่อสร้างทั่วไปต้องปรับสมดุลค่าใช้จ่ายทั้งหมด ประเมินความเสี่ยงทั้งหมด รับรองการดำเนินโครงการตามที่ตกลงกันไว้โดยไม่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติมนอกเหนือจากสัญญาและแบบที่ตกลงกันไว้
