Giải pháp HVAC chuẩn GMP trong nhà máy thực phẩm và dược phẩm: Những điểm cốt lõi trong nâng cấp và fitout nhà máy

Trong ngành dược phẩm và thực phẩm, đặc biệt là các nhà máy sản xuất thực phẩm chức năng hoặc xuất khẩu, tiêu chuẩn GMP yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt môi trường sản xuất, bao gồm cả khu vực phòng sạch, để đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng cao, an toàn và không bị ô nhiễm. Hệ thống HVAC giữ vai trò  rất quan trọng trong việc duy trì các thông số như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất và chất lượng không khí, giúp ngăn ngừa ô nhiễm chéo, vi sinh vật và bụi, đồng thời đảm bảo nhà máy đáp ứng các tiêu chuẩn như ISO 14644 và HACCP.

Yêu cầu cụ thể cho hệ thống HVAC trong nhà máy tuân thủ GMP

Đối với nhà máy dược phẩm

Theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và EU GMP, hệ thống HVAC trong các nhà máy dược phẩm phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt sau:

• Môi trường kiểm soát: Sản xuất phải diễn ra trong môi trường được kiểm soát chặt chẽ, với thiết kế HVAC phối hợp cùng kiến trúc nhà máy để ngăn ngừa ô nhiễm từ bên ngoài hoặc lây lan chéo giữa các khu vực sản xuất.
• Lọc không khí: Sử dụng bộ lọc HEPA (H13 hoặc tương đương theo tiêu chuẩn EN 1822) để đảm bảo độ sạch không khí, đặc biệt ở các khu vực nhạy cảm như phòng sạch  hoặc khu vực xử lý nguyên liệu.
• Chênh lệch áp suất: Duy trì áp suất dương (10-15 Pa) trong khu vực phòng sạch so với khu vực lân cận, với hệ thống cảm biến áp suất và báo động tự động khi vượt ngưỡng.
• Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm: Nhiệt độ và độ ẩm phải được giám sát và ghi lại liên tục để duy trì điều kiện phù hợp cho nguyên liệu, sản phẩm và đảm bảo sự thoải mái của nhân viên. Các giới hạn tối thiểu và tối đa cần được xác định rõ ràng. Thông thường nhiệt độ từ 18-26°C và độ ẩm từ 40-60% RH.
• Luồng không khí và phân phối: Đảm bảo tốc độ phục hồi nhanh (<15 phút) và phân phối không khí đồng đều, tránh ngừng hoạt động AHU) trừ khi có lý do chính đáng.
• Giám sát và báo động: Hệ thống SCADA hoặc IoT tích hợp cảm biến đo lưu lượng khí, áp suất, và nhiệt độ, với báo động khi vượt ngưỡng
• Bảo trì và xác thực: Bảo trì định kỳ bộ lọc HEPA, van, ống dẫn khí, và quạt, kiểm tra rò rỉ sau mỗi lần thay lọc. Hệ thống được xác thực theo ISO 14644 dựa trên đánh giá rủi ro.

Đối với nhà máy thực phẩm

Trong các nhà máy thực phẩm, yêu cầu HVAC có thể khác nhau tùy thuộc vào loại thực phẩm và quy trình sản xuất, nhưng thường tập trung vào các yếu tố sau:

• Kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm: Ngăn ngừa sự phát triển của vi sinh vật và đảm bảo điều kiện lưu trữ phù hợp cho nguyên liệu và sản phẩm. Thường duy trì 20-25°C và độ ẩm <60% RH để ngăn vi sinh vật phát triển, đặc biệt với thực phẩm chức năng hoặc xuất khẩu
• Chất lượng không khí: Sử dụng bộ lọc không khí hiệu quả để loại bỏ bụi, vi khuẩn và các hạt ô nhiễm, đảm bảo môi trường sản xuất vệ sinh.
• Tuân thủ HACCP và GMP: Đối với các nhà máy xuất khẩu, việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP là bắt buộc. Hệ thống HVAC phải hỗ trợ duy trì các điều kiện vệ sinh cần thiết, đặc biệt trong các khu vực sản xuất, đóng gói và lưu trữ.
• Giám sát và báo động: Có thể sử dụng hệ thống giám sát thủ công hoặc tự động đơn giản (tùy loại thực phẩm), với nhật ký ghi lại nhiệt độ và độ ẩm, báo động khi vượt ngưỡng.
• Bảo trì: Kiểm tra định kỳ bộ lọc, van, ống dẫn khí, và quạt, tập trung vào vệ sinh và hiệu suất.

Hệ thống HVAC do Delco thực hiện

Bảng so sánh yêu cầu HVAC giữa nhà máy dược phẩm và thực phẩm

Chọn nhà thầu HVAC cho dự án fitout nhà xưởng

Lựa chọn nhà thầu HVAC là yếu tố quyết định để đảm bảo hệ thống đáp ứng tiêu chuẩn GMP, vận hành hiệu quả, và tiết kiệm chi phí lâu dài. Dưới đây là các tiêu chí cần xem xét:

• Kinh nghiệm và chuyên môn: Chọn nhà thầu có dự án tham chiếu trong ngành dược phẩm hoặc thực phẩm, nắm rõ WHO, EU GMP, HACCP, và ISO 14644. Họ cần kiểm soát chính xác nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, và chất lượng không khí.
• Giải pháp trọn gói: Ưu tiên nhà thầu cung cấp dịch vụ từ thiết kế, thi công, xác thực, đến bảo trì, đảm bảo hệ thống phù hợp với đặc thù dự án và giảm rủi ro phối hợp.
• Công nghệ hiện đại: Nhà thầu nên tích hợp IoT, hệ thống SCADA, hoặc cảm biến thời gian thực để giám sát môi trường, dự đoán bảo trì, và tối ưu năng lượng (giảm 15-20% chi phí vận hành).
• Minh bạch tài chính: Yêu cầu báo giá chi tiết, minh bạch, bao gồm chi phí lắp đặt (ước tính 10-20% tổng ngân sách fitout) và bảo trì dài hạn. Nhà thầu cần cung cấp hồ sơ năng lực và chứng nhận quốc tế (như ISO 9001).
• Thời gian thi công: Đảm bảo tiến độ rõ ràng (thường 3-6 tháng cho hệ thống HVAC phức tạp), với cam kết bàn giao đúng hạn và hỗ trợ sau lắp đặt.
• Hỗ trợ lâu dài: Nhà thầu cần cung cấp kế hoạch bảo trì dự phòng, bao gồm kiểm tra định kỳ bộ lọc, van, ống dẫn khí, và quạt, kèm dịch vụ sửa chữa nhanh chóng.

Phòng sạch tại nhà máy chế biến thực phẩm và bánh kẹo Phạm Nguyên tại Hưng Yên

Bằng cách đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt và lựa chọn nhà thầu uy tín, chủ đầu tư có thể xây dựng nhà xưởng vận hành hiệu quả, tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế, và tối ưu chi phí lâu dài.

Xem thêm: Quy trình fitout nhà máy đồng bộ từ thiết kế đến thi công tại Việt Nam

Xem thêm: Những thay đổi quan trọng về fitout nhà xưởng 2025

Xem thêm: Xu hướng công nghệ HVAC tại Việt Nam năm 2025